Hoe oud is Mistinguett?

De legendarische Parijse revuester Mistinguett trekt in 1931 met haar show ‘Miss op Reis’ door Europa. In juni doet ze Nederland aan. De bonte karavaan is als een kortstondige storm die door ons land woedt. Het leidt tot wisselende, maar hevige emoties bij de diva, het publiek en de pers. En overal waar ze komt, borrelt toch steeds die ene vraag op: hoe oud is ze eigenlijk?

Mistinguett is actrice, filmster, zangeres en de ster van de Moulin Rouge, het Casino de Paris en de Folies Bergère. Bovenal is ze Parisienne. Voor de dromers en de hunkeraars in de wereld symboliseert zij de schoonheid, romantiek en erotiek van de Franse hoofdstad. Met haar korte lokken, haar ondeugende blik en uitdagende lach is ze het vleesgeworden avontuur.

Een icoon dus, al sinds de eeuwwisseling, en jarenlang staat ze te boek als de best betaalde actrice ter wereld. In 1919 worden haar prachtige, ranke benen verzekerd voor het gigantische bedrag van 500.000 frank. Haar handelsmerk, waarmee ze het publiek verleidt, onder wie de groten der aarde. Illustere figuren als de koning van Spanje en de kroonprins van Engeland belandden in haar bed, maar de meest geruchtmakende affaire is die met de veel jongere zanger Maurice Chevalier.

Als ze in juni 1931 Nederland aandoet met haar show, loopt ze dus al een aardig tijdje mee. In Frankrijk gaan inmiddels hardnekkige geruchten dat ze iets langer meeloopt dan ze doet voorkomen. Volgens de officiële lezing is ze 46 jaar oud, maar boze tongen plakken daar nog tien of zelfs meer jaren aan vast. Volgens sommigen zou Mistinguett al 64 kaarsjes hebben uitgeblazen, ook al zou je haar dat natuurlijk niet geven.

Deze geruchten moeten een ware nachtmerrie zijn voor de energieke en ijdele Parisienne. Zelfs tijdens haar Europese tournee wordt ze er voortdurend aan herinnerd, tot haar grote ergernis.

Als een Nederlandse journalist haar opzoekt in Berlijn, om te praten over haar naderende bezoek aan ons land, blijkt hoe hoog het haar zit. ‘Ik heb me zeer geamuseerd over het feit, dat de Berlijners zich veel zorgen maken over mijn leeftijd’, schampert ze. ‘Maar ik kan met een rustig geweten verzekeren, dat alle legenden, die mij reeds tot oud ijzer rekenen, op fantasie berusten. Wilt u zich alstublieft daar persoonlijk van overtuigen?’

Met deze woorden opent Mistinguett haar handtasje en haalt er een paspoort uit, dat zij overhandigt aan de verslaggever. ‘Leest u het s’il vous plait nauwkeurig door. U bent de eerste journalist, die het voorrecht heeft, inzicht in mijn pas te mogen nemen’, beweert Mistinguett. De verslaggever bestudeert het document nauwkeurig. ‘Mademoiselle Bourgois, Jeanne, dite Mistinguett’, staat er. Geboren op 3 april 1885.

Het lijkt dus te kloppen, de dame voor hem is inderdaad nog de strakke 46-jarige die ze beweert te zijn. ‘Door deze publicatie van mijn paspoort zullen alle legendes de kop ingedrukt worden’, verzucht de Franse diva. ‘En u zult moeten toegeven, en u kunt zichzelf daarvan overtuigen als u mijn show bezoekt, dat men op zijn zesenveertigste nog geen oude vrouw is.’

Alle legenden die mij tot oud ijzer rekenen, berusten op fantasie

Mistinguett

Een paar dagen later bereikt het Mistinguett-Circus ons land. De diva reist per trein, onder meer vergezeld door haar honden, haar manager en haar aapje Bibi, dat in het bagagerek aan het spelen is. De eerste stop is Amersfoort, waar ze die middag officieel welkom geheten wordt door een comité dat door de Nederlandse impresario is samengesteld, onder wie een fotograaf en een schare verslaggevers. Ondanks de naderende zomer is het koud, een donkere onweersbui hangt dreigend boven het station en twee meisjes in Volendams kostuum staan te blauwbekken met een bosje blauwe irissen en gele rozen in hun handjes.

Na een uitgebreide fotosessie, waarbij de Franse ster ook nog even een Volendams kapje opzet, reist de trein verder richting Den Haag. Daar zal morgen het eerste optreden plaatsvinden in Het Gebouw voor K en W. Tenminste, als het doorgaat, want de hoofdcommissaris zal hoogstpersoonlijk de repetitie bijwonen, om te zien of de capriolen van deze Parijse troupe wel past bij de goede zeden van de Hofstad. Alleen als hij groen licht geeft, gaat de show door. ‘Nederland heeft een hartstocht voor keuringscommissies’, verduidelijkt een van de verslaggevers die het laatste stuk mag meereizen.

Tijdens de rit naar Den Haag praat Mistinguett honderduit. ‘Wij reizen nu al maanden. Wij hebben Duitsland, Italië, Algiers, Denemarken en Zweden bezocht. In Stockholm was de koning bij een van de voorstellingen en hij was zo charmant.’ De revuester slaakt een kreet van bewondering als ze het Nederlandse landschap ziet. een huis in het weiland, met koeien en varkens er omheen, en de bloeiende meidoorns. Ze wil ook tulpen zien, maar helaas is het bloeiseizoen al voorbij.

Het ‘gevoelige onderwerp’ wordt tijdens deze reis misschien zorgvuldig vermeden, maar uit de verslagen van de aanwezige journalisten blijkt dat het hen wel degelijk bezighoudt. ‘Waar ik mij gedurende dit gesprek wel meest over verwonder is de zeldzame vitaliteit van deze vrouw, die na een ontzettend vermoeiende tournee van maanden nog glimlachen kan en levendig praten over de duizend dingen, die niet ophouden haar te interesseren’, schrijft bijvoorbeeld een van hen.

En levendig is ze. Mistinguett vraagt of er nog iets te doen is als de groep vanavond aankomt. ‘ln Den Haag zal het tien uur zijn en dan maakt men hoogstens plannen voor de volgende dag’, moet de verslaggever haar teleurstellen. Geen nachtleven dus voor de diva om zich in te storten, ze zal zich in alle rust moeten voorbereiden op de eerste show die ze de volgende dag gaat geven.

Die show bezorgt de in veren gehulde actrice de nodige ovaties, al valt het geheel inhoudelijk volgens de recensenten nogal tegen. Wat wel de nodige bewondering oogst is de conditie van de superster. ‘Haar leeftijd is een geheim dat Mistinguett zorgvuldig bewaart. Kijkt men naar haar benen, zoals zij daar lenig en kwiek achter de schermen stapt, dan geeft men haar ten hoogste twintig jaar. Deze mooiste benen van Frankrijk, die voor een lieve duit verzekerd zijn, kan men moeilijk als de dragers beschouwen van een vrouw, die krachtens haar leeftijd grootmoeder kan zijn.’

Kortom, zo te zien jokt Mistinguett niet en oogt ze wel degelijk als een 46-jarige. Daarmee is de gevoeligheid van het onderwerp echt nog niet voorbij. Het zorgt in de pauze van de voorstelling zelfs tot een kleine rel. In haar kleedkamer wordt ze opgewacht door drie tekenaars die ingehuurd zijn door de dagbladen. Aan hen de taak de diva te vereeuwigen.

Mistinguett poseert ongeduldig, terwijl de tekenaars er lustig op los krabbelen. Dan vraagt ze plots of ze de schetsen vast mag zien. Een van de tekenaars voldoet volgzaam aan dit verzoek. Hij heeft de Française getekend zoals ze zichzelf graag ziet, waarbij de sporen van de tijd kunstig zijn weggelaten. De tekenaar krijgt kreten van bewondering en goedkeuring over zich uitgestort.

De andere tekenaars geven aan dat het niet zinvol is om half werk te tonen en gaan rustig door. Mistinguett neemt daar echter geen genoegen mee en grist de schetsboeken uit hun handen. Als blijkt dat ze de diva meer waarheidsgetrouw hebben afgebeeld, met wat meer rimpels dus, schieten haar ogen vuur en begint ze te schelden: ‘C’est une horreur. Vous n’êtes pas des messieurs, vous êtes cochons!’ Ofwel: ‘Wat een gruwel, u bent geen heren, u bent varkens!’

De beide tekenaars worden letterlijk gered door de gong. Dat betekent dat de pauze voorbij is en de bloeddorstige actrice godzijdank het podium weer op moet, voordat zij de beide mannen heeft kunnen verslinden.

Deze uitbarsting draagt niet bij aan de populariteit van de actrice in Nederland. De twee shows in Den Haag en Amsterdam zijn niet uitverkocht en in de meeste kranten wordt gehakt gemaakt van het luidruchtige circus dat Mistinguett heet. ‘De revue is een slecht aftreksel van een werkelijk kunstzinnige Parijse revue en het is ergerlijk, dat de directie van de Stadsschouwburg zich ertoe leent met zoiets de Amsterdamse schouwburgbezoeker bij de neus te nemen’, schrijft ‘De Amstelbode’.

Dagblad ‘Het Volk’ is genadeloos: ‘De revue is slordig en slonzig, zonder geest en met een paar finales die met uiterlijk vertoon de rest goed moet maken. Dat een deel van het publiek dit slikt, komt omdat men zijn best doet om alles wat uit Parijs komt goed te vinden. En als men scherp ontleedt waarom zij wordt toegejuicht, dan speelt een grote rol de bewondering voor de wijze, waarop zij de bezwaren van haar leeftijd overwint.’

Volgens de scribent is de staande ovatie die Mistinguett ten deel viel, vooral te danken aan beleefdheid. ‘De Amsterdammers hebben zich donderdagavond in de Stadsschouwburg heel wat galanter getoond dan de doorsnee Parijzenaar, door de revuester een hartelijke ontvangst te geven. Tegenover een Hollandse voorstelling van deze matige kwaliteit zouden zij heel wat minder toegevend geweest zijn.’

Het is onwaarschijnlijk dat Mistinguett deze kritiek meekrijgt, ze heeft iets anders aan haar hoofd. Het is de bedoeling dat ze de ochtend na de voorstelling in Amsterdam met de trein terugkeert naar Parijs, maar ze verslaapt zich. Ze doet enkele wanhopige pogingen om op basis van haar sterrenstatus de KLM een gratis vliegticket af te troggelen, maar krijgt nul op rekest. Uiteindelijk zit er niets anders op dan in haar suite in het Victoria Hotel geduldig te wachten op de trein van half een.

Hoe hard ze ook roept, hoe luid ze ook zingt en hoe uitdagend ze ook danst, de geruchten over haar hogere leeftijd zullen de komende jaren niet verstommen. Hoewel ze in Berlijn overtuigend bewijs leek te leveren met haar ‘paspoort’, weten we nu beter. Het is niet meer dan een van de vele vernuftige pogingen geweest om haar grote geheim te bewaren. Zoals vaak ligt de waarheid in het midden. Tijdens haar roerige bezoek aan Nederland is ze geen 64, zoals boze tongen beweren, maar ook geen 46. Ze is tien jaar ouder dan ze doet voorkomen. Wat maakt het uit, in de wereld van veren en klatergoud zou zoiets banaals als tijd geen rol moeten spelen.

_{Bronnen: Collectie TheaterSentiment/Delpher}